Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753
Mousso-envelado-di-boursèu-torse
Encalypta streptocarpa
Encalyptaceae
Nom en français : Éteignoir à capsule tordue.
Descripcioun :Aquelo mousso dóu gènre Encalypta, trachis sus sòu cauquié. Es uno mousso de taio mejano auto de 2 à 6 cm. Fai raramen d'espouroufite e se multiplìo emé de proupagulo, forço nóumbrouso à la baso di fueio. Fai uno masso negro que se vèi bèn.
Usanço :Se destrìo bèn dis àutri mousso dóu meme gènre bonodi li proupagulo ; e tambèn li fueio qu'an un bout redoun d'ounte sort un pichot benc e subretout que la costo s'acabo just e just avans la fin (vèire li fotò) .
Port : Acroucarpo
Taio : 2 à 6 cm
Fueio : 3 à 7 mm
Tipe bioulougico :
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Encalypta
Famiho : Encalyptaceae
Ordre : Encalyptales
Coulour de la flour :
Petalo : 1 à 2 cm
Ø (o loungour) flour : Double
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 50 à 1500 m
Aparado : Noun
Jun
Liò : Sòu
- Roco
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Oulartico
Ref. sc. : Encalypta streptocarpa Hedw., 1801